Tác Động Của Tỷ Giá Hối Đoái

Nếu đồng tiền của một quốc gia mạnh lên, hàng hóa xuất khẩu của quốc gia này ra nước ngoài sẽ đắt đỏ hơn và hàng hóa nhập khẩu sẽ rẻ hơn. Ngược lại, một đồng tiền yếu sẽ làm cho hàng hóa xuất khẩu của một quốc gia rẻ hơn và nhập khẩu đắt hơn ở thị trường nước ngoài. Khi tỷ giá hối đoái tăng cao, cán cân thương mại của một nước thường giảm đi và khi tỷ giá hối đoái thấp hơn, cán cân thương mại sẽ tăng.

Việt Nam đang trong quá trình hội nhập sâu vào nền kinh tế quốc tế. Việc nhận diện tác động của tỷ giá hối đoái đến cán cân thương mại Việt Nam là cần thiết. Trong khi rào cản thuế quan và hạn ngạch hàng hóa nhằm bảo hộ thương mại buộc phải dỡ bỏ.

Một số mặt hạn chế khi tác động tỷ giá hối đoái

Năng lực sản xuất hàng hóa trong nước còn hạn chế. Các mặt hàng sản xuất trong nước đều phụ thuộc vào nguyên vật liệu nhập khẩu. Khiến tỷ giá ít tác động đến cán cân thương mại, cụ thể:

– Năng lực sản xuất hàng hóa thay thế nhập khẩu: Có một số hàng hóa mà các nền kinh tế đang phát triển, không thể tự sản xuất được thì chất lượng không tốt bằng hay giá cả có thể cao hơn. Vì vậy, mặc dù giá nhập khẩu đắt hơn, người tiêu dùng chưa chắc sẽ lựa chọn hàng trong nước.

Một số mặt hạn chế khi tác động tỷ giá hối đoái
Một số mặt hạn chế khi tác động tỷ giá hối đoái

– Năng lực sản xuất hàng hóa đủ tiêu chuẩn xuất khẩu: Đa phần doanh nghiệp (DN) Việt Nam vẫn sản xuất nhỏ lẻ và có năng suất thấp. Nên doanh nghiệp trong nước không thể sản xuất hàng xuất khẩu hoặc không tìm được thị trường xuất khẩu.

– Điều hành tỷ giá ít có tác động đến cán cân thương mại ở Việt Nam: Về mặt lý thuyết, nếu tiền đồng được định giá cao. Hàng hóa nội địa sẽ mất dần tính cạnh tranh, ảnh hưởng đến xuất khẩu và cán cân thương mại. Ngược lại, nếu tiền đồng được định giá thấp, hàng hóa trong nước có tính cạnh tranh hơn. Đóng góp vào tăng trưởng xuất khẩu và cải thiện cán cân thương mại.

Như vậy, mục tiêu cải thiện cán cân thương mại một cách bền vững khó có thể đạt được với các cách điều hành tỷ giá nếu không có cải thiện trong mô hình tăng trưởng kinh tế và cơ cấu nền kinh tế.

Hạn chế về công nghệ và chuỗi sản xuất

Hạn chế về công nghệ và chuỗi sản xuất
Hạn chế về công nghệ và chuỗi sản xuất

Sự xuất hiện ngày càng nhiều, trên quy mô lớn của chuỗi sản xuất toàn cầu. Đặt ra những vấn đề mới cho việc xem xét, nhìn nhận lại thương mại quốc tế. Các kết quả cho thấy, việc giảm giá VND vẫn có thể có tác động khuyến khích xuất khẩu ban đầu. Nhưng sau đó tác động này có thể giảm đi do làm gia tăng các yếu tố đầu vào. Đối với các mặt hàng gia công, tỷ giá cũng có thể có tác động, ít nhất là thông qua hiệu ứng “ảo ảnh tỷ giá”. Đặt ra những vấn đề mới cho việc xem xét, nhìn nhận lại thương mại quốc tế. Trong đó có xuất khẩu và tác động của các yếu tố khác đến thương mại, trong đó có tỷ giá.

Cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 cho thấy, yếu tố chính quyết định sức cạnh tranh của nền kinh tế là khoa học công nghệ và chất lượng nguồn nhân lực của các quốc gia. Vậy nên, tỷ giá hối đoái chỉ có tác dụng hỗ trợ nhất định, không phải là then chốt.

Những tác động tích cực từ việc phá giá VND

Những tác động tích cực từ việc phá giá VND
Những tác động tích cực từ việc phá giá VND

Giả sử giá xuất khẩu mặt hàng nào đó của Việt Nam là 100 USD/cái. Nguyên vật liệu nhập về để sản xuất hàng đó là 90 USD/cái. Nếu VND bị phá giá từ 20.000 VND/USD lên 21.000 VND/USD. Giá bán và giá nguyên vật liệu sản xuất mặt hàng đó trên thị trường quốc tế (thị trường xuất khẩu) là không đổi, tương ứng là 100 USD và 90 USD. Khi phá giá, mức chênh lệch 10 USD tính theo tiền VND tăng lên. Suy ra phá giá thì DN xuất khẩu có lợi.

Hơn nữa, phá giá giúp DN xuất khẩu thay thế đầu vào nhập khẩu bằng hàng sản xuất trong nước. Ví dụ như đối với sản xuất và xuất khẩu hàng điện tử. Doanh nghiệp xuất khẩu thay vì phải nhập khẩu một chi tiết nào đó.

Chẳng hạn, con vít (giá 1 USD, tương đương với 20.000 VND, so với con vít cùng loại và chất lượng tương đương sản xuất tại Việt Nam với giá thành cao hơn khoảng 20.500 VND). Thì nay DN xuất khẩu có thể mua cũng con vít đó sản xuất trong nước với giá rẻ hơn sau khi VND bị phá giá (Ví dụ, từ 20.000 VND/USD lên thành 21.000). Nghĩa là, khi phá giá, rất có thể hàm lượng hàng nhập khẩu trong hàng xuất khẩu sẽ giảm đi. Suy rộng ra cho cả nền kinh tế, khi hàng hóa sản xuất trong nước trở nên cạnh tranh hơn sau khi phá giá, hàng nhập khẩu sẽ ít hơn.

Một số khuyến nghị từ kết quả nghiên cứu

Một số khuyến nghị về tỷ giá hối đoái
Một số khuyến nghị về tỷ giá hối đoái

Theo điều kiện phá giá Marshall-Lerner, giá trị tuyệt đối của tổng hai độ co dãn theo giá cả của xuất khẩu và nhập khẩu ở Việt Nam vẫn còn nhỏ hơn 1. Nên việc phá giá tiền tệ ở nước ta có tác động không tốt tới cán cân thương mại.

Phân tích trên cho thấy, sự bất cập về cơ cấu xuất nhập khẩu là yếu tố chủ yếu. Tác động tỷ giá lên cán cân thương mại của Việt Nam. Hàng Việt Nam chất lượng còn kém, xuất khẩu phụ thuộc vào nhập khẩu và tỷ giá thực của VND vẫn còn định giá cao. Nên cán cân thương mại Việt Nam khó duy trì thặng dư thương mại lâu dài. Phá giá VND không thể giúp Việt Nam cải thiện được tỷ trọng xuất khẩu.

Tuy nhiên, việc phá giá cũng là cần thiết để đưa VND gần với giá trị thực. Tránh áp lực trữ ngoại tệ, ổn định tỷ giá, cải thiện năng lực cạnh tranh hàng hóa Việt Nam. Việc phá giá VND cũng cần phải tính đến yếu tố tâm lý, tránh tình trạng đầu cơ, găm giữ ngoại tệ, gây nên tình trạng đô la hóa trong dân.

Định hướng tỷ giá hối đoái trong tương lai

Nhu cầu thị trường phụ thuộc vào giá cả và chất lượng hàng hóa, dịch vụ. Khi chất lượng tương đương, những sản phẩm rẻ hơn sẽ được lựa chọn. Do vậy, ngoài việc điều chỉnh tỷ giá hối đoái có lợi cho cán cân thương mại về dài hạn. Nước ta cũng có các biện pháp theo định hướng như sau:

– Về phương diện vĩ mô: Cán cân thương mại, hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu phụ thuộc vào nhiều yếu tố, trong đó tỷ giá chỉ đóng góp một phần. Việc nhập siêu ở nước ta trong những năm gần đây là mang tính cơ cấu mặt hàng. Do xuất khẩu quá phụ thuộc vào nhập khẩu.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động xuất nhập khẩu, trước tiên phải thay đổi cơ cấu. Ưu tiên nhập khẩu những máy móc công nghệ nguồn và tăng đầu tư nghiên cứu khoa học công nghệ. Làm tăng hàm lượng giá trị gia tăng cho hàng hóa; phát triển các ngành công nghiệp phụ trợ. Nhằm giảm tỷ lệ nhập khẩu trong xuất khẩu một cách hiệu quả nhất. Để làm được điều này, cần thu hút vốn đầu tư nước ngoài một cách chọn lọc. Kiểm soát chặt chẽ nhập khẩu từ nước ngoài, có biện pháp hợp lý với sản xuất trong nước.

Nâng cao chất lượng sản phẩm
Nâng cao chất lượng sản phẩm

– Về phương diện vi mô: Các DN cần nâng cao năng lực cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế, đa dạng hóa mẫu mã, cải thiện chất lượng.

Tổng kết

Tóm lại, ngoài nỗ lực của các thành viên trên thị trường. Việc xác lập một tỷ giá thỏa đáng, kích thích xuất nhập khẩu, hỗ trợ kinh tế phát triển. Được xem là  bài toán làm đau đầu các nhà hoạch định chính sách.

Trả lời

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *